- Η Björk Guðmundsdóttir, (21 Νοεμβρίου 1965) είναι Ισλανδή μουσικός και τραγουδίστρια. Καλύπτει πολλά είδη μουσικής, όπως pop, trip hop, εναλλακτική rock, jazz, ατμοσφαιρική μουσική, ηλεκτρονική, folk και κλασική μουσική. Το όνομα της σημαίνει στα ισλανδικά ένα είδος δέντρου, η προφορά του ακριβέστερα αποδίδεται ως “Πιέρκ”.
- Η Björk γεννήθηκε στις 21 Νοεμβρίου του 1965 στην πόλη Ρέικιαβικ της Ισλανδίας το 1965. Στην ηλικία των πέντε ετών εισήχθηκε στο μουσικό σχολείο Barnamúsikskóli Reykjavikur όπου φοίτησε για τα επόμενα δέκα χρόνια και πέρα από το τραγούδι, έμαθε να παίζει πιάνο και φλάουτο.
- Ένας από τους δασκάλους της έδωσε στο RUV, το μοναδικό τότε ραδιοφωνικό σταθμό της Ισλανδίας, μία ηχογραφημένη κασέτα της Björk στην οποία τραγουδούσε το I love to love της Τίνα Τσαρλς. Η ηχογράφηση αυτή μεταδόθηκε στον αέρα – στο άκουσμα της, ο αντιπρόσωπος της δισκογραφικής εταιρίας Fálkinn επικοινώνησε αμέσως με την Björk.
- Με τη βοήθεια του πατριού της, ο οποίος έπαιζε κιθάρα, ηχογράφησε ένα άλμπουμ (1977) με ισλανδικά παιδικά τραγούδια και διασκευές γνωστών τραγουδιών όπως το The Fool on the Hill των Beatles. Ο δίσκος έγινε πλατινένιος.
- Η Πανκ-ροκ άρχισε να επηρεάζει την Björk στην ηλικία των 14 ετών, σχηματίζοντας έτσι μία κοριτσίστικη μπάντα (Spit and Snot) και γρήγορα ακολούθησε ένα τζαζ συγκρότημα με την ονομασία Exodus (1979). Το 1980, αποφοίτησε από το μουσικό σχολείο και ένα χρόνο αργότερα αυτή και ο μπασίστας Τζέικομπ Μάγκνουσον σχημάτισαν τους Jam-80 που μετονομάστηκαν σε Tappi Tikarrass. Το άλμπουμ τους Miranda κυκλοφόρησε το 1983.
- Στη συνέχεια η Björk μαζί με τους Einar Örn Benediktsson, Einar Melax, Guðlaugur Óttarsson και τον Μπιργκίρ Μόργκενσεν δημιούργησαν τους KUKL (στα ισλανδικά σημαίνει μαγεία), που ο ήχος τους έμοιαζε αρκετά με gothic rock. Το συγκρότημα περιόδευσε στην Ισλανδία με το αναρχικό γκρουπ Crass και αργότερα επισκέφτηκαν τη Μεγάλη Βρετανία για μία σειρά εμφανίσεων με τους Flux of the Pink Indians. Η μπάντα παρουσίασε δύο άλμπουμ (The Eye (1984), Holidays in Europe (1986)). Το καλοκαίρι του 1986, μερικά μέλη των KUKL σχημάτισαν τους Puk1, που αργότερα μετονομάστηκαν σε Sugarcubes.
- Το πρώτο single των Sugarcubes, “Ammaeli”, έγινε επιτυχία στη Μεγάλη Βρετανία και έτσι υπέγραψαν συμβόλαιο με την One Little Indian (Μεγάλη Βρετανία) και την Elektra Records (ΗΠΑ). Ηχογράφησαν τον πρώτο δίσκο τους Life’s Too Good το 1988, κάνοντας τους το πιο επιτυχημένο ισλανδικό συγκρότημα. Παράλληλα η Björk συμμετείχε σε διάφορους σχεδιασμούς που αφορούσαν την jazz και τη house μουσική.
- Το 1992, οι εντάσεις μεταξύ της Björk και του Einar Örn Benediktsson οδήγησαν στη διάλυση της μπάντας. Η Björk μετακόμισε στο Λονδίνο, όπου και ξεκίνησε σόλο καριέρα, προσεγγίζοντας αρχικά τον Νιλ Χούπερ, παραγωγό των Massive Attack. Η πρώτη της επιτυχία “Human Behaviour” συμπεριλήφθηκε στο πρώτο solo album της, “Debut” (1993), το οποίο δέχτηκε θετικές κριτικές και ψηφίστηκε ως Άλμπουμ της Χρονιάς από την NME και έγινε πλατινένιο στις ΗΠΑ.
- Εκείνη την περίοδο συνεργάστηκε και με άλλους καλλιτέχνες όπως με τον Ντέιβιντ Άρνολντ στο Play Dead, το θέμα της ταινίας The Young Americans (1993), και ένα χρόνο αργότερα έγραψε το “Bedtime story” για το album της Madonna “Bedtime Stories” (1994).
- Το 1994 η Björk επέστρεψε στο στούντιο για τον επόμενο δίσκο της με τους Νίλι Χούπερ, Tricky, Γκράχαμ Μόσεϊ (808 State) και τον παραγωγό ηλεκτρονικής μουσικής Howie B. Το album “Post” (1995) έγινε πλατινένιο στις ΗΠΑ και κατατάχθηκε στο #373 στη λίστα με τα 500 Καλύτερα Άλμπουμ όλων των εποχών σύμφωνα με το περιοδικό Rolling Stone (2003). Θεωρείται ότι η Björk ονόμασε το δίσκο Post επειδή τα τραγούδια που το αποτελούσαν ήταν σαν γράμματα που η ίδια έστελνε από το Λονδίνο πίσω στην Ισλανδία.
- Τον Ιανουάριο του 1997 κυκλοφόρησε το Telegram, ένα άλμπουμ με ρεμίξ τραγουδιών του Post και ένα νέο τραγούδι με τίτλο My Spine.
- Αργότερα την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε το άλμπουμ Homogenic σε συνεργασία με τους παραγωγούς Μαρκ Μπελ και Howie B. Το Homogenic θεωρείται η πιο πειραματική και εξωστρεφής δουλειά της Björk ως σήμερα. Περιλάμβανε ηλεκτρονικά beats που «απεικόνιζαν» τα ισλανδικά τοπία, κυρίως στο τραγούδι Joga, το οποίο συνδύαζε αισθησιακά έγχορδα όργανα με ηλεκτρονικά ξεσπάσματα. Μέσα από το Homogenic δημιουργήθηκαν αξιομνημόνευτα βίντεο, ειδικά το επικό Bachelorette (σκηνοθεσίας Μάικλ Γκούντριχ) και το All is Full of Love (σκηνοθεσίας Κρις Κάνιγκχαμ).
- Το 2000 η Björk έπαιξε το ρόλο της τυφλής Σέλμα στην ταινία Dancer in the Dark του Λαρς Φον Τρίερ και ηχογράφησε το soundtrack της ταινίας, Selmasongs για το τραγούδι “I’ve seen it all” ήταν υποψήφια για το Oscar καλύτερού τραγουδιού το 2001.
- Ένα χρόνο αργότερα κυκλοφόρησε το album “Vespertine” (2001). Ήταν μία εσωστρεφής δουλειά που περιλάμβανε ορχήστρα δωματίου, χορωδίες και ήπια φωνητικά. Το video clip για το single “Pagan Poetry” λογοκρίθηκε λόγω των καλυμμένων σκηνών sex που περιείχε, το video σκηνοθέτησε ο Νικ Ναιτ.
- Το 2002 κυκλοφόρησε ένα CD Box, Family Tree, που περιλάμβανε μια ανασκόπηση στην καριέρα της Björk με παλιότερες ακυκλοφόρητες εκδοχές των συνθέσεων της και μία συνεργασία με το κουαρτέτο Brodsky Quartet. Την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε και το Greatest Hits όπου τα τραγούδια επιλέχτηκαν από μία ψηφοφορία των φαν της Björk στην ιστοσελίδα της. Αργότερα κυκλοφόρησε ένα box set, Live Box (2003), που περιλάμβανε τέσσερα CD με ζωντανές εμφανίσεις.
- Τον Αύγουστο του 2004 η Björk ερμήνευσε το τραγούδι “Oceania” στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα. Καθώς τραγουδούσε το φόρεμα της ξετυλιγόταν σε έκταση 900 τ.μ. καλύπτοντας όλους τους αθλητές. Το “Oceania” γράφτηκε ειδικά για το γεγονός και συμπεριλήφθηκε στο album “Medúlla” (2004) το οποίο περιείχε κυρίως φωνητικά και η πλειοψηφία των ήχων ήταν ηλεκτρονικά επεξεργασμένες φωνές. Το “Medúlla” είχε μία ακατέργαστη, λαρυγγική και πρωτόγονη αίσθηση.
- Μετά το καταστροφικό τσουνάμι στη Νοτιοανατολική Ασία, στα τέλη του 2004, η Björk ξεκίνησε να δουλεύει πάνω σε ένα νέο σχεδιασμό, Army of Mixes. Ο σχεδιασμός επιστράτευσε φαν και μουσικούς απ’όλο τον κόσμο να διασκευάσουν ή να κάνουν remix στο τραγούδι “Army of me”. Το Army of Mixes συγκέντρωσε £250.000 για το έργο της UNICEF στην περιοχή της πληγείσας περιοχής.
- Το 2005 κυκλοφόρησε το album “Drawing Restraint 9”. Ήταν το ηχητικό μέρος της ομότιτλης ταινίας του συντρόφου της, Matthew Barney, και ήταν επηρεασμένο από τη γιαπωνέζικη παραδοσιακή μουσική. Στην ταινία, δύο εραστές σ’ένα φαλαινοθηρικό, κόβουν και τρώνε τα πόδια τους, πριν κάνουν έρωτα, μετατραπούν σε φάλαινες και κολυμπήσουν μακριά στη θάλασσα.
- Οι Sugarcubes ενώθηκαν ξανά για μία συναυλία στο Ρέικιαβικ στις 17 Νοεμβρίου, 2006. Τα έσοδα θα δοθούν στη δισκογραφική εταιρία Smekkleysa SM.
- Το Μάιο του 2007 κυκλοφόρησε το Volta σε συνεργασία με τους Timbaland, Antony Hegarty και Sjon. Για την προώθηση του άλμπουμ μέχρι τώρα έχουν κυκλοφορήσει τα singles “Earth Intruders”, “Innocence” και “Declare Independence”.
- Το Μάιο του 2010 η Björk τιμήθηκε από την Σουηδική Βασιλική Ακαδημία με το βραβείο “Πόλαρ”. Ένα μήνα μετά ανακοινώνει τη συνεργασία της με τους Dirty Projectors πάνω στο album, Mount Wittenberg Orca, το οποίο κυκλοφορεί στις 30 Ιουνίου του ίδιου έτους. Το Σεπτέμβριο κυκλοφορεί το νέο της τραγούδι “The Comet Song” μέρος του soundtrack της ταινίας “Moomins and the Comet Chase”. Τον ίδιο μήνα η Björk ερμηνεύει το τραγούδι “Gloomy Sunday” σε εκδήλωση για τη μνήμη του Alexander McQueen.
- Η Björk μαζί με τον σκηνοθέτη Michel Gondry ανακοινώνουν τη συνεργασία τους πάνω σε ένα “τρισδιάστατο επιστημονικό project”. Τον Μάρτιο του 2011 ανακοινώνει τον τίτλο αυτού, Biophilia. Το project αυτό βασίζεται στη σύγχρονη τεχνολογία σε συνδυασμό με την επιστήμη και τη φύση. Τον Ιούνιο κυκλοφορεί το πρώτο της single με όνομα “Crystalline”. Για το κομμάτι αυτό, καθώς και για άλλα του εν λόγω album, κατασκευάστηκαν εκ νέου όργανα κάτω από καθοδήγηση της ίδιας της ερμηνεύτριας. Το album κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 2011. Ταυτόχρονα κυκλοφόρησαν 10 διαδραστικές εφαρμογές (για iPhone και iPad) μία για κάθε κομμάτι του Biophilia.
- Παράλληλα με το πολυεπίπεδο μουσικό και εικαστικό αυτό project αναπτύχθηκε το πρόγραμμα εκπαίδευσης Biophilia, που αποτελεί μια σειρά εργαστηρίων για μαθητές με στόχο την μελέτη και διερεύνηση της σχέσης μουσικής και επιστήμης. Το μάθημα απευθύνεται σε μαθητές ηλικίας 10-12 ετών, με πυλώνα διδασκαλίας την διαδραστική σουίτα εφαρμογών του ομώνυμου άλμπουμ. Το δημοτικό συμβούλιο του Ρέικιαβικ αποφάσισε να ασκήσει το πρόγραμμα σε όλα τα σχολεία της πόλης για τα επόμενα τρία χρόνια. Τον Ιούλιο του 2013, η Björk πρωταγωνιστεί σε ντοκιμαντέρ μαζί με τον Sir David Attenborough με τον τίτλο “Όταν η Björk συνάντησε τον Attenborough”. Μέσα σε αυτό Björk και Attenborough σε συνεργασία με επιστήμονες, συζητούν την σχέση του ανθρώπου με τη μουσική με επίκεντρο το Biophilia.
- Τον Ιούνιο του 2014, η Björk εμφανίζεται στο άλμπουμ “Niggas on The Moon” του μουσικού σχήματος Death Grips συμμετέχοντας σε 8 κομμάτια. Τον ίδιο μήνα γίνεται γνωστό πως το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης θα τιμήσει την καλλιτέχνιδα με μία έκθεση γύρω από την μακροχρόνια καριέρα της και με επίκεντρο το διαδραστικό σχήμα του Biophilia, κατά το εαρινό εξάμηνο του 2015.
- H Björk συνεργάστηκε με τους παραγωγούς Arca και Haxan Cloak για τη δημιουργία του ένατου προσωπικού της άλμπουμ, με τίτλο Vulnicura. Στις 18 Ιανουαρίου του 2015, λίγες μόλις μέρες μετά την δημόσια ανακοίνωση του άλμπουμ και δύο μήνες πριν από την προγραμματισμένη κυκλοφορία του, το άλμπουμ υφίσταται διαρροή στο διαδίκτυο. Το γεγονός αυτό προκάλεσε την εσπευσμένη κυκλοφορία του στις 20 Ιανουαρίου του 2015, σε ψηφιακή μορφή μέσω του iTunes Store.
- Το Vulnicura είναι μια απεικόνιση του τέλους της σχέσης της με τον επί 13 χρόνια σύντροφο της Matthew Barney, με στίχους που είναι συναισθηματικά φορτισμένοι και βιωματικοί. Η ίδια στην επίσημη σελίδα της στο Facebook, το χαρακτήρισε ως έργο “πόνου ψυχής”. Αυτό δηλώνει και η προέλευση του τίτλου Vulnicura, αποτελούμενη από τις λατινικές λέξεις ‘Vulnus’ και ‘Cura’, που στα ελληνικά σημαίνουν ‘Πληγή’ και ‘Φροντίδα’.
- Το 1987 η Björk εμφανίστηκε στην ταινία Juniper Tree, ένα παραμύθι δύο μαγισσών βασισμένο στο ομότιτλο παραμύθι των αδελφών Γκριμ. Επίσης συμμετείχε στην ταινία Prêt-à-Porter(1994).
- Το 1999 της ζητήθηκε να γράψει τη μουσική για την ταινία Dancer in the Dark, ένα δραματικό μιούζικαλ για μία μετανάστρια ονόματι Σέλμα που μαζεύει χρήματα για την εγχείρηση ματιών του γιου της. Ο σκηνοθέτης Λαρς Βον Τιέρ της ζήτησε να παίξει και το ρόλο της Σέλμα, που μετά από πολλούς ενδοιασμούς τελικά δέχτηκε. Για την ερμηνεία της κέρδισε το Βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας στο 53ο Φεστιβάλ των Καννών. Το ηχητικό μέρος ονομάστηκε Selmasongs, το οποίο συμπεριλάμβανε και ένα ντουέτο με τον Τομ Γιορκ (I’ve Seen it All) και ήταν υποψήφιο για το Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού.
- Στην τελετή των Όσκαρ, το 2001, η Björk εμφανίστηκε με ένα φόρεμα σχήματος κύκνου, του σχεδιαστή Μάρτζαν Πετρόφσκι, που αργότερα χρησιμοποιήθηκε για το εξώφυλλο του άλμπουμ Vespertine. Η εμφάνιση αυτή προκάλεσε πολλά σχόλια και θεωρείται η πιο πολυσυζητημένη σε βραδιά απονομής βραβείου.
- Η Björk έχει ένα γιο, τον Sindri Eldon Þórsson (8 Ιουνίου, 1986) ο οποίος είναι δημοσιογράφος και παίζει μπάσο σε διάφορα συγκροτήματα. Επίσης έχει και μία κόρη, την Ισιδώρα, γεννημένη στις 3 Οκτωβρίου, 2002, με το σύντροφο της Matthew Barney.
- Το 1996 μετά από μία πολύωρη πτήση στην Ταϊλάνδη, η φανερά εξουθενωμένη Björk και ο δεκάχρονος τότε γιος της ήρθαν αντιμέτωποι με μια πλειάδα δημοσιογράφων και παπαράτσι στο αεροδρόμιο Don Muang. Όταν μία ρεπόρτερ την χαιρέτησε λέγοντας Καλωσορίσατε στην Μπανγκόκ, η Björk της επιτέθηκε χτυπώντας την με μανία. Αργότερα τηλεφώνησε στη δημοσιογράφο ζητώντας της συγνώμη για το συμβάν και έτσι δεν έγινε καμία μήνυση.
- Την ίδια χρονιά, ένας θαυμαστής της από τη Φλόριντα, ονόματι Ρικάρδο Λόπες, κινηματογράφησε τον εαυτό του να φτιάχνει μια βόμβα που προοριζόταν για αυτήν. Η σχεδόν είκοσι ωρών κασέτα περιέγραφε την μανία του Λόπες για την Björk , την κατασκευή του εκρηκτικού μηχανισμού, τις σκέψεις του για τον έρωτα και γενικές ασυναρτησίες. Στη συνέχεια, στο βίντεο ο Λόπες φαίνεται να ταχυδρομεί το πακέτο με το μηχανισμό και μετά να αυτοκτονεί. Η κασέτα βρέθηκε από την αστυνομία και το πακέτο δεν κατάφερε ποτέ να φτάσει στην Björk.
πηγή: el.wikipedia.org